Iemand met dementie kan soms ineens in het verleden zijn en een situatie herbeleven alsof het op dat moment echt gebeurd. Zo'n herbeleving kan positieve gevoelens oproepen, maar ook verdriet veroorzaken. Hoe ga je daar op een behulpzame manier mee om?
Onlangs maakte Kwaliteitsverpleegkundige Esther ten Dam een situatie mee met een bewoner die verdrietig door het huis loopt, omdat ze naar haar moeder wilde. Hoe ze hiermee is omgegaan, deelt ze in onderstaande blog.
Ik wil naar huis, naar moeder
Een collega haalt mij op. Mevrouw De Jong (fictief) is erg aan het huilen en geeft aan hier niet meer te willen zijn. Ze wil naar huis. Collega weet even niet hoe ze kan helpen. Ik vraag mijn collega mee te kijken. Als ik bij mevrouw kom, zak ik door mijn knieën om op gelijke hoogte met haar te komen. Ik pak haar hand en vraag of ze mij kan vertellen waarom ze zo verdrietig is. Al snikkend geeft ze aan dat ze naar huis wil. Naar haar moeder.
Gedachte aan moeder
Mevrouw gaat sinds twee weken erg achteruit, zowel lichamelijk als geestelijk. Ze heeft Covid gehad, maar lijkt niet goed te herstellen. Ze is negentig jaar. Ze was voorheen erg actief en liep elke dag naar de Albert Heijn of het kerkhof. Mevrouw heeft haar achteruitgang in de gaten, maar kan het niet zo goed meer uiten. Ze zit in haar mooie stoel voor het raam met de benen omhoog.
Ik vraag haar of ze haar moeder mist. Al snikkend vertelt ze het verhaal van haar jeugd. Dat moeder erg vroeg is overleden en haar vader de zorg van het gezin op zich nam. Zij was de oudste en werkte hard mee om het gezin draaiende te houden. Inmiddels is het snikken voorbij en krijgt ze een grote glimlach om haar mond aan de gedachte van moeder.
Uitgeput
Ze is uitgeput; haar middagrust is er bij ingeschoten. Ik geef aan dat ze rustig even haar ogen mag dichtdoen. Dit gesprek kostte immers veel energie. “Slapen, nee dat doe ik niet”, zegt ze, “dat kan toch niet overdag!” Ze pakt mijn hand en ik bedank haar voor het fijne gesprek. Ik zet nog een glas water voor haar neer en verlaat samen met mijn collega haar appartement. Vijf minuten later kijk ik om het hoekje van de deur en zie dat ze in slaap is gevallen in haar fijne stoel voor het raam.
Mooi gesprek
Mijn collega vond het fijn dat ik haar had meegenomen. Ze leerde hiervan zegt ze tegen me. Ik leg haar uit dat als een mens met dementie om zijn of haar moeder vraagt, dit vaak een teken van angst is. Door alleen de vraag te stellen of ze haar moeder mist, komt er een mooi gesprek op gang. Door goed te luisteren kun je écht horen wat iemand zegt en kun je diegene ook écht ‘zien’.
Twee weken na ons gesprek is ze overleden. De nachtdienst vond haar in haar fijne stoel voor het raam.